Lokale publieke omroepen: samenwerken met behoud eigen karakter

Lokale publieke omroepen in deze regio zoeken meer en meer samenwerking. Daartoe met zachte doch ook dwingende hand aangezet door de overheid. De kunst daarbij is de eigenheid van de omroepen overeind te houden.

Het gaat hier om RN7, streekomroep voor de gemeenten Nijmegen, Beuningen, Druten, Overbetuwe en Wijchen, Omroep Berg en Dal, voor de gelijknamige gemeente, en GL8, voor de gemeenten Heumen en Mook/Middelaar. GL staat overigens voor de provincies Gelderland en Limburg, de 8 voor het totaal aan dorpskernen. RN7 werkt met enkele vaste mensen in dienst plus vrijwilligers en stagiaires; de andere twee draaien uitsluitend op vrijwilligers.

Elkaar versterken
Met enige regelmaat komen Nadine Huntink, directeur RN7, Rob Bekers, voorzitter Omroep Berg en Dal, en Ferdinand van Wijk, voorzitter GL8 samen.
Voor Omroep Berg en Dal en GL8 geldt dat zij al langer een overeenkomst hebben, waarbij zij op redactioneel, commercieel en facilitair gebied elkaar de helpende hand bieden. Gedrieën, dus ook met RN7, gaat het er om elkaar te versterken vanuit de eigen identiteit en kracht, zodat ze samen meer kunnen bieden, meer wendbaar zijn.
Zo zijn er inmiddels afspraken gemaakt over de acquisitie. Advertenties kunnen immers voor een groter gebied interessant zijn dan het eigen werkgebied. Samenwerking komt daarnaast ook het Lokaal Toereikend
Media-Aanbod ten goede. In dit LTMA is vastgelegd aan welk niveau een lokale omroep minimaal moet voldoen.

Lokale vraag in het vizier
Belangrijk is dat de omroepen de lokale vraag goed in het vizier hebben.
Welke behoeften leven er in het werkgebied van de omroepen? Welke verhalen van binnenuit zijn boeiend en relevant, welke programma’s spreken aan?
Een dergelijke “meedenk-aanpak” mag zeker op sympathie van de kijkers/luisteraars rekenen, zo bleek uit een beperkt kijk- en luisteronderzoek van Omroep Berg en Dal.

Aan goede intenties bij RN7, Omroep Berg en Dal en GL8 dus geen gebrek. Aan enthousiasme om hun publiek het goede thuisgevoel te geven ook niet.

Omroep en PBO
De Mediawet schrijft voor dat lokale omroepen een Programmabeleid Bepalend Orgaan (PBO) hebben. Het PBO controleert de uitvoering van het media-aanbodbeleid en legt jaarlijks verantwoording af aan de betrokken gemeenten. Het PBO geeft gevraagd én ongevraagd advies.

Het PBO controleert ook de zogeheten ICE-norm, die aangeeft in welke mate  Informatie, Cultuur en Educatie aan bod moeten komen bij de lokale omroep.

Stromingen
De leden van het PBO vertegenwoordigen stromingen in de samenleving, wat de binding met het publiek van de omroep ten goede komt.
Zo kent het PBO bijvoorbeeld vertegenwoordigers van sport, cultuur en kunst, senioren en natuur en milieu.
De beoordeling van het media-aanbod vindt onder meer plaats via kijk- en luistersessies.

Professioneler worden én een goede buur blijven…
Dit jaar krijgen de lokale publieke omroepen in Nederland € 15,9 miljoen van het Kabinet. Daarmee erkent Den Haag de belangrijke rol van deze omroepen in het lokale medialandschap. Dat neemt niet weg dat lokale publieke omroepen moeten vernieuwen. Vooral met het oog op de stelselwijziging die in 2025 van kracht wordt.

Een toekomstbestendig bestel, zo vindt het Commissariaat voor de Media, moet voldoen aan hoge journalistieke en professionele kwaliteitseisen.
De stelselwijziging brengt ook met zich mee, dat de lokale omroepen de subsidie rechtstreeks van het Rijk zullen ontvangen en niet meer via de gemeenten.

Bouwstenen
De overkoepelende Stichting NLPO (Nederlandse Lokale Publieke Omroepen) onderkent in haar beleidsplan voor de komende jaren vier bouwstenen die voor de lokale omroepen van belang zijn. Het gaat dan om de trefwoorden professioneel, toegankelijk, verbindend en collectief.
De aandacht voor de lokale omroepen wordt ook geïllustreerd door de benoeming -afgelopen najaar- van Yael de Haan tot bijzonder hoogleraar Lokale Publieke Omroep aan de Rijksuniversiteit van Groningen.
Haar onderzoek richt zich vooral op het toekomstbestendige, relevante en aantrekkelijke karakter van de lokale publieke omroepen.

Bijdragen aan wederzijds begrip
Het toont andermaal dat er van regeringswege meer ingezet wordt op samenwerkingsinitiatieven. Daarop inhakend hebben RN7, Omroep Berg en Dal en GL8 in december een subsidie-aanvraag inzake professionalisering en samenwerking ingediend. Helaas behoorde het trio niet tot de 46 lokale omroeporganisaties, die extra ondersteuning ontvingen. Mogelijk dient zich dit jaar een nieuwe subsidiëring-kans aan.

Duidelijk is wel dat er van lokale publieke omroepen meer gevraagd zal worden, dat de kwaliteitseisen hoger worden.
Daarbij moet de lokale publieke omroep, die in 2024 in Nederland 50 jaar bestaat, toch ook eerder een goede buur blijven in plaats van een waakhond, vindt Irene Costera Meijer, hoogleraar journalistiekwetenschap aan de VU Amsterdam. Een “lichte toonzetting” is daarbij van belang.
De kracht van de lokale omroepen is immers ook, aldus Costera Meijer, dat zij kunnen bijdragen aan het wederzijds begrip in de samenleving.
Dat vergt allemaal nogal wat vaardigheden van de medewerkers en de NLPO, overtuigd van het belang van opleiding, biedt dan ook de nodige cursussen aan.
Cursussen waarmee medewerkers extra kennis kunnen vergaren en die bovendien hun zelfbewustzijn en plezier van het werk bij de omroep vergroten.

Over medewerkers gesproken: Zowel RN7, Omroep Berg en Dal als GL8 zouden graag extra vrijwilligers verwelkomen. Wie zich aangesproken voelt, wordt uitgenodigd de websites te raadplegen.

Lange voorgeschiedenis
De lokale omroepen RN7, GL8 en Omroep Berg en Dal hebben alle een lange voorgeschiedenis.
De eerste voorloper van bijvoorbeeld Omroep Berg en Dal ging al in 1954 als de GARO (Groesbeekse Amateur Radio Omroep) van start.
Het betrof een ziekenomroep die radioprogramma’s uitzond voor Dekkerswald in Groesbeek, ziekenhuis Madeleine in Boxmeer en de Sint Maartenskliniek in Nijmegen.De GARO ging in 1988 op in Omroep Groesbeek en na de fusie van de gemeenten Groesbeek, Millingen aan de Rijn en Ubbergen ging Omroep Groesbeek vanaf 1 januari 2017 samen met RTV WFM. Conform de nieuwe gemeentenaam zijn beide omroepen met als basis Cultureel centrum De Mallemolen in Groesbeek als Omroep Berg en Dal verder gegaan.

Voor meer informatie:
www.rn7.nl
www.omroepbergendal.nl
www.gl8.nl