Vogels in de winter een handje helpen…

Vogels hoor je vaak in de winter niet meer fluiten, maar een vogeltje wat er in de winter wel uitspringt is de winterkoning, ook wel het winterkoninkje genoemd. Een mythe vertelt dat dit vogeltje zijn naam dankt aan een gewonnen wedstrijd, waarbij de vogel die het hoogste kon vliegen, de titel kreeg van winterkoning. De winterkoning zou zich volgens deze mythe in het verenkleed van de arend hebben verstopt en toen de arend zijn hoogste punt bereikte, vloog de winterkoning uit zijn verenkleed. Daardoor vloog de winterkoning het hoogst van allemaal en kon hij de titel opeisen.

Het winterkoninkje, de op een na kleinste broedvogel van Nederland, wordt zo ongeveer negen tot tien centimeter groot en weegt slechts zoveel als een muntstuk van twee euro. Het vogeltje is te herkennen aan zijn opwippende staart, wat een nerveuze indruk geeft.
Daarnaast valt hij vooral op door zijn zeer luide, explosieve zang, die een geluidssterkte van wel negentig decibel kan bereiken. De zang van het winterkoninkje is een mix die begint met wat noten en een triller, dan een roller en tot slot nog enkele volle noten. De roep van dit vogeltje is een tikkend geluid, dat doet denken aan het opwinden van een klok. Het is bijna niet te geloven dat zo’n klein vogeltje, dit geluid kan voortbrengen.

De winterkoning bouwt zijn nesten vaak dicht bij de grond, in de ondergroei van bossen en tuinen. Hagen, struikgewas, kieren in muren of een gordijn van klimop, vormen goede nest- en schuilplekken. Vaak bouwt het vogeltje meerdere nesten, waarbij het vrouwtje dan de beste uitkiest om in te broeden. Maar een winterkoninkje staat er ook om bekend zijn nesten op de meest gekke plaatsen te maken. Je moet dan denken aan: in de zak van een vogelverschrikker of in de vouwen in een kerkgordijn. De wetenschappelijke naam van de winterkoning, Troglodytes. Troglodytes, betekent letterlijk ‘holbewoner’, een verwijzing naar het bolvormig nestje van deze vogel.

De winterkoning eet vooral insecten, spinnen en larven, die hij met zijn fijne snavel uit de kleinste holtes peutert, hij wordt daarom ook wel de ‘spinneneter’ genoemd.
In de winter hebben vogels veel extra energie nodig om hun lichaamstemperatuur van veertig graden op peil te houden. Het winterkoninkje doet zijn naam geen eer aan, want tijdens een strenge winter met een gebrek aan voedsel, kan tot wel 75% van de winterkoninkjes uitsterven.

Hoe kun je het winterkoninkje nou helpen in uw tuin?
*Wintervogels zijn gek op gedroogde meelwormen, broodkruimels en (ongekookte) havermout. Strooi dit dan vooral onder een heg of in een beschutte border, want het winterkoninkje houdt van voldoende beschutting.
*Maak zelf een vetbol of pindaslinger die je in de tuin kunt ophangen. Vermijd vetbollen in een netje, want hier blijven de vogels met hun snaveltje of pootjes in hangen.
*Hang een speciaal nestkastje voor het winterkoninkje in de tuin.

Voor meer tips kijk op de site van de Vogelbescherming of Natuurmonumenten.

Met natuurlijke groet, 
Britt Eikholt