Men moet hier een gevoel van ‘thuis’ hebben

Kwaliteit van leven is van groot belang, vooral wanneer de tijd van leven nog maar beperkt is. Bij hospice Zenit in Venray weten ze dat als geen ander. Het onvermijdelijke overlijden kunnen de betrokken vrijwilligers en medewerkers van dit hospice niet tegenhouden. Wat zij wél kunnen, is proberen zo goed mogelijk een vervangend thuis te zijn voor mensen die door ziekte nog maar een beperkte tijd van leven hebben. Topic werd gastvrij ontvangen in hospice Zenit.

Wanneer ik hospice Zenit binnenloop vallen de rust, de warmte en de fijne sfeer die er heerst me direct op. Ik word hartelijk welkom geheten door verpleegkundige Karin den Ouden (47). Sinds twee jaar is zij werkzaam bij Zenit. Ze leidt me rond op haar bijzondere werkplek.

In de hal wijst Karin me op het woordje ‘welkom’ in het plafond. “Wie op een brancard wordt vervoerd kijkt meestal omhoog, vandaar dat dit op deze manier is bedacht. Het is een kleinigheidje dat heel waardevol kan zijn,” legt Karin uit. Op een tafeltje bij de ingang staat een kaars in een lantaarn. “Deze kaars brandt uit respect voor een overledene, om diegene met warmte te omgeven,” legt Karin uit. We lopen verder het gebouw in, naar de huiskamer; een ruime sfeervol ingerichte kamer met een grote tafel en kleinere zithoeken, waar iedereen welkom is. Door de tuindeuren leidt Karin, enthousiast vertellend, me naar een groene, keurig onderhouden tuin. De was hangt aan de lijn te drogen in de zon, een huiselijk tafereeltje. “Daar wordt toch iedereen blij van,” zegt Karin zichtbaar genietend, “buiten gedroogd wasgoed ruikt heerlijk!” Links en rechts van het terras zijn zes kleinere terrassen aangelegd grenzend aan de zes gastenkamers van het hospice. Op elke tafel is een vogelvoederplek gecreëerd. “Onze gasten, die uit de hele regio komen, kunnen vanuit hun kamer zo de vogeltjes zien die komen eten. De vrijwilligers van de tuinploeg zorgen dat iedereen kan genieten van de tuin.”

Weer binnen lopen we naar de keuken waar Karin een diepvrieslade opentrekt. Tientallen bakjes staan er netjes gerangschikt. “Met deze voorraad kunnen we gemakkelijk inspelen op de behoeftes van onze gasten. Pas vroeg een gast me om een beschuit met aardbeien en slagroom. Ik ga er dan alles aan doen om  te zorgen dat het er komt. Wanneer onze kookvrijwilliger gehaktballen bakt, maar een gast heeft zin in kipfilet, dan regelen we dat. Het zijn kleine dingen die we kunnen doen. Iemand daarvan zien genieten, is een kippenvelmoment.” De volgende ruimte waar we komen is de wasruimte. Alle schone was ligt keurig op de planken. “In alles hier zit liefde,” zegt Karin wijzend naar een stapel dekbedovertrekken, keurig gestreken door vrijwilligers van de strijkploeg. “We hebben dekbedovertrekken in alle kleuren en met verschillende motiefjes. Ik kijk altijd wat ik bij iemand vind passen, het is een kleinigheid, maar valt vaak in goede aarde.”

De zes kamers voor de terminale gasten zijn ruim. Onder de meubelstukken zitten wieltjes zodat de kamer in te delen is naar wens. Persoonlijke spullen neerzetten kan ook. “Gasten komen hier binnen met een terminaalverklaring. Dat wil zeggen dat de verwachting is dat ze binnen drie maanden komen te overlijden,” legt Karin uit. “Soms verblijven ze hier kort, soms wat langer, maar hoe dan ook, het is van belang dat ze hier een gevoel van ‘thuis’ hebben. Dit geldt ook voor hun omgeving, want ook voor hen staan wij klaar. Een partner, kind of naaste kan hier 24 uur aanwezig zijn. Voor hen is  een slaapkamer ingericht, maar ook is het mogelijk op de kamer bij onze gast te slapen. Met behulp van een koppelbed kan een tweepersoonsbed gemaakt worden. Dan zie je een jonge moeder met haar puber samen in bed liggen met een zak chips ertussen, mooi toch dat dit kan!? Fijn voor de gast, maar ook voor de mantelzorgers. Hier hoeven zij er alleen te zijn voor hun dierbare, en niet bijvoorbeeld ook nog het huishouden te regelen.”

Voor de vrijwilliger in de nachtdienst is er een kamer ingericht. Want naast een verpleegkundige die dag en nacht aanwezig is, is er ook 24 uur per dag een vrijwilliger die zorgtaken verricht in huis. “De zorgvrijwilligers krijgen een interne scholing waarbij zij inzicht krijgen en vaardigheden aanleren. Het zijn soms mensen met een zorgachtergrond. Deze vrijwilligers, en ook die op andere gebieden, we hebben er ongeveer 120, zijn ons ontzettend dierbaar. Dankzij hen hebben we tijd voor extraatjes voor onze gasten. Denk bijvoorbeeld aan een uitgebreide badbeurt: muziek aan, licht dimmen, heerlijk. Er is tijd voor aandacht op maat, mede dankzij de vrijwilligers kunnen we het verschil maken in Zenit.”

Aan de wand aan de muur bij de stilteruimte hangt een enorme deken met verschillende handgemaakte symbolen: de ‘warme deken’. “Als een gast overlijdt verzorgen we een vast ritueel uit respect. Met deze deken wordt hij of zij toegedekt bij het verlaten van  het hospice. In bijzijn van de aanwezige verpleegkundige, vrijwilligers en naasten lezen we een gedicht en geleiden we de overledene naar buiten. Dat is altijd heel mooi en respectvol. Wanneer iemand dan echt ‘weg’ is uit het huis, wordt de kaars uitgeblazen door een naaste, die hem mee naar huis krijgt.”

Vrijwilligers van de nazorggroep zijn betrokken bij de nazorg voor de naasten, zoals het organiseren van een herdenkingsdienst. Hier is over alles nagedacht,” zegt Karin, “een sfeer creëren waarbij onze gasten, hun omgeving, vrijwilligers en beroepsmedewerkers een tevreden gevoel bij hebben, dat is wat we hier doen. Altijd zijn we op zoek naar wat bij iemand past. Er zijn geen problemen, maar oplossingen. Natuurlijk, een overlijden is verdrietig, er vloeien hier tranen, mensen zijn bezig met het laatste stukje van hun leven. Maar als je hen iets kunt bieden waar ze van kunnen genieten, dan word ik blij. Met oprechte aandacht en zorg op maat maken we hier met zijn allen het verschil,” besluit Karin trots.

www.hospicezenit.nl