Twee monumenten voor één gigantische brug
De langste Bailey-pontonbrug overspande de Maas tussen Oeffelt en Gennep, op 11 mei worden 2 monumenten onthuld.
- Topic Boxmeer
- Topic Maasduinen
- Deel dit artikel
De langste Bailey-pontonbrug overspande de Maas tussen Oeffelt en Gennep, op 11 mei worden 2 monumenten onthuld.
Twee monumenten voor één gigantische brug
De langste rivier-overspanning van de Tweede Wereldoorlog had een lengte van meer dan 1200 meter, en bevond zicht tussen Oeffelt en Gennep over de Maas. Deze indrukwekkende pontonbrug werd door de Britse genisten van de Royal Engineers binnen twee weken gerealiseerd, en bestond in zijn geheel uit Bailey-brugelementen op drijvende pontons. Vroeg in de morgen van 20 februari 1945 was de brug gereed en maakten de eerste militaire voertuigen een directe oversteek van Brabant naar Limburg.
De nabijgelegen spoorbrug was op 22 september 1944 al vernietigd door het Duitse leger. Ook aan het herstel van deze brug werd door de Britse ‘sappers’ gewerkt, het zou echter nog maanden duren voordat het spoor weer in gebruik genomen kon worden. De militair-strategische waarde van de klasse-40 pontonbrug was dus enorm, aangezien deze brug de enige directe toegangspoort vormde voor het Geallieerde leger naar Duitsland.
Op 11 mei aanstaande, 77 jaar na dato, wordt er ter herinnering aan de langste pontonbrug aan weerzijden van de Maas een monument onthuld.
Bruggenhoofd Gennep
Na de operatie Market-Garden in september 1944 volgde voor grote delen van Brabant de bevrijding. Voor de regio Noord-Limburg kwam de bevrijding echter pas in de laatste oorlogsmaanden. In- en om Nijmegen verzamelde zich een Brits-Canadees leger van meer dan 250.000 soldaten voor een groot grondoffensief richting Gennep, Goch en Kleve. Doel van deze operatie genaamd ‘Veritable’ was het gebied tussen de Maas en de Rijn in Geallieerde handen krijgen. Daarmee was het onderdeel van het Rijnlandoffensief, waarbij het uiteindelijke doel was om de Rijn over te steken.
Op 8 februari 1945 startten de soldaten van de 51e Highland Divisie hun opmars via Breedeweg naar het Reichswald. Op 9 februari stelden deze Schotten met de inname van Milsbeek de weg Nijmegen-Gennep veilig. De volgende dag werd aan de Niers gelegen stadje Gennep bereikt. Om de stad in te komen vonden hevige gevechten plaats met de Duitse verdedigers. Op datzelfde moment begon men aan de Brabantse zijde van de Maas met de voorbereidingen voor de constructie van de pontonbrug. Het op de Duitsers veroverde en verder verlaten Gennep werd op 12 februari geheel ingenomen, de bevolking was sinds Oktober 1944 al geëvacueerd. Bij deze gevechten sneuvelden in totaal 46 Britse soldaten. Na het veiligstellen van het bruggenhoofd op de oostoever van de Maas door de verovering van Gennep, kon de constructie en het plaatsen van de brugdelen over de Maas beginnen.
Lambrechtsen-Hunt Bridge
Na de strenge winter van 1944-1945 trad begin februari de dooi in. Samen met de grote hoeveelheden regenwater en het opblazen van de dam in de Ruhr door de Duitsers, zou de Maas voor lange tijd ver buiten zijn normale oevers treden. Dat werd eind 1944 al voorspeld door de Nederlandse ingenieur van Rijkswaterstaat Constant Lambrechtsen van Ritthem, die direct na de bevrijding van Den Bosch de rivierkaarten van de Nederlandse rivieren terug in handen kreeg van de Britten. Hij voegde zich bij het Britse Tweede Leger waar men eind 1944 de voorbereidingen trof voor het overbruggen van rivieren in het toekomstige opmarsgebied. Samen met de Britse Majoor Edwin Hunt maakten ze het plan voor een brug die bij verschillende waterstanden gebruikt kon worden. Het resultaat was een drijvende pontonbrug die zich bij maximale waterstand zo’n 1200 meter uitstrekte tussen de Urlingsedijk in Oeffelt tot de Smitsedijk in Gennep. Wanneer het water weer zou zakken kon men de brugdelen in de uiterwaarden wegnemen en elders hergebruiken. Het 300 meter lange drijvende gedeelte tussen de veerstoepen bij het Veerhuis in Oeffelt en de Loswal in Gennep bewoog met de waterstand in de Maas mee, en kon hierdoor zowel met hoge- als lage waterstanden in gebruik blijven. De brug tussen Gennep en Oeffelt werd door de commandanten van het Britse Leger ook wel de Lambrechtsen-Hunt Bridge genoemd. Beide heren werkten in de maanden hierna ook aan het ontwerpen en construeren van Bailey bruggen, o.a. aan de brug in Xanten, gebruikt bij de Rijnoversteek.
Constructie ‘Gennep Bridge’ brugnummer: E.770459
-Constructie: 7th Army Troops Engineers
-Bouwtijd: 12 dagen
-Lengte gehele brug: 1222 meter
-Total gewicht: 1126 ton
-Aantal vrachtwagen ladingen materieel: 120
Onthulling monumenten op 11 mei
Op woensdagmiddag 11 mei zullen ter herinnering aan de pontonbrug twee monumenten onthuld worden. Op beide oevers, zowel aan Oeffeltse- als aan de Gennepse kant, zal dit met een ceremonie plaatsvinden. Een delegatie zal daarvoor de oversteek maken van ‘deze’ naar ‘gene’ zijde, en vise versa.
Na de plechtigheden is in het Veerhuis een expositie te bezichtigen over de bouw van de pontonbrug. Op deze locatie zal om 16:00 militair-historicus Johan van Doorn middels een lezing duiding geven aan het belang van de brug voor de verdere bevrijdingsoperaties.
Zowel de ceremonie als de overige activiteiten rondom het Veerhuis in Oeffelt zijn gratis en openbaar toegankelijk.
Programma 11 mei:
- 13:00 Onthulling monument Oeffeltse zijde, locatie: restaurant Het Veerhuis te Oeffelt.
- Oversteek over de Maas (heen).
- 13:30 Onthulling monument Gennepse zijde, locatie de Loswal te Gennep.
- Oversteek over de Maas (terug).
- Aansluitend is de tentoonstelling in het Veerhuis geopend.
- 16:00 - 17:00 Lezing van militair-historicus Johan van Doorn over het belang van de bruggen over de Maas tijdens de bevrijding, locatie: het Veerhuis.