Grootse viering 80 jaar Vrijheid
Het is 80 jaar geleden dat Wijchen werd bevrijd uit de handen van Nazi-Duitsland. Provincie Gelderland heeft voor 2024 en 2025 het herdenkingsprogramma ‘80 jaar Vrijheid’ georganiseerd. Het programma loopt van september 2024 t/m augustus 2025 en is groots opgezet.
In september was er een bijeenkomst in Balgoij met een static show van oude legervoertuigen van de Liberation Task Force (LTF). Mensen kregen daar de kans om de legervoertuigen van dichtbij te bekijken. De komende maanden worden er in de regio meerdere evenementen georganiseerd, alle staan ze in teken van de betekenis van vrijheid.
- Nicole Janssen
- Topic Wijchen
- Deel dit artikel
Het is 80 jaar geleden dat Wijchen werd bevrijd uit de handen van Nazi-Duitsland. Provincie Gelderland heeft voor 2024 en 2025 het herdenkingsprogramma ‘80 jaar Vrijheid’ georganiseerd. Het programma loopt van september 2024 t/m augustus 2025 en is groots opgezet.
In september was er een bijeenkomst in Balgoij met een static show van oude legervoertuigen van de Liberation Task Force (LTF). Mensen kregen daar de kans om de legervoertuigen van dichtbij te bekijken. De komende maanden worden er in de regio meerdere evenementen georganiseerd, alle staan ze in teken van de betekenis van vrijheid.
Een duik in de geschiedenis
Op 6 juni 1944 was het eindelijk zo ver. Het was D-Day, de geallieerden waren gearriveerd in Normandië. Voor de Nederlanders was het afwachten totdat de geallieerden onze streken zouden bereiken en bevrijden. De bevrijders rukten in de maanden daarna steeds meer op naar het noorden. 5 september was het Dolle Dinsdag, toen er sterke geruchten waren dat de geallieerden eraan kwamen. De Duitsers raakten in paniek en confisqueerden massaal vervoersmiddelen om weg te komen. Dit ging vaak gepaard met bedreigingen en geweld. De bezetters trokken via de Graafseweg richting Nijmegen. Veel Wijchenaren keken toe hoe de Duitsers de benen namen, vaak met gevaar voor eigen leven. Toch duurden het nog twee weken voordat de geallieerden Wijchen bereikten. Dat gebeurde met Operatie Market Garden, uitgevoerd op kermiszondag 17 september. De lucht zag vol met geallieerde gliders en parachutisten. Via de brug bij Grave trokken de geallieerden met legervoertuigen richting Alverna, om na het bevrijden van deze streken door te zetten naar Nijmegen.
De periode ging gepaard met vele gevechten en beschietingen, wat het ook een angstige tijd maakte. Er zijn die dagen meerdere doden gevallen, zowel militairen als burgers. Uit vergeldingsdrang en vernielzucht werd het St. Jozefklooster door de Duitsers in brand gestoken. Het werd een grote ravage en creëerde veel paniek.
Maar de Wijchenaren waren bovenal blij met de komst van de geallieerden. Ondanks de gevaren werden de bevrijders onder luid applaus van de bewoners onthaald op het Marktplein. De straten stroomden vol en Nederlandse vlaggen werden opgehangen. De drukker begon spontaan op het plein het Wilhelmus te zingen. Het nationale volkslied had al vijf jaar niet meer in het openbaar geklonken.
Frontlinie
Wijchen was bevrijd, maar Operatie Market Garden liep op 25 september vast, waardoor het noorden bezet bleef. Nijmegen werd een belangrijke frontstad, Wijchen werd er indirect een onderdeel van. In Wijchen werden troepen gelegerd en enorme munitievoorraden aangelegd, met name aan de Zandstraat (Kasteellaan) waar stapels munitie lagen en in de molen, die werd gebruikt als opslagplaats van afweergeschut. Naast ingekwartierde soldaten vonden ook veel evacués, afkomstig uit Nijmegen en noordelijker streken, onderdak in Wijchen. In oktober 1944 waren er meer dan 7000 vluchtelingen, op 8000 inwoners.
Vrijheid
De strijd ging ook in Wijchen nog maanden door. Pas eind maart kwam er definitief een einde aan de beschietingen. In mei 1945 werd Nederland officieel bevrijd. Het hele land vierde feest, zo ook in Wijchen waar er vele optochten en feesten georganiseerd werden.
De wederopbouw kon daarna beginnen. Het duurde nog maanden voordat de evacués en militairen Wijchen konden verlaten. De laatsten vertrokken een jaar later pas. Het heeft nog jaren geduurd voordat de regio hersteld was van de oorlogsschade.