Samen Doen in het Lierdal

Tussen Malden, Molenhoek en Mook ligt het Lierdal, een open en glooiend landschap.

Tussen Malden, Molenhoek en Mook ligt het Lierdal, een open en glooiend landschap.

Met zijn struinpaden, heggen en een boomgaard is het een aantrekkelijk gebied voor dieren en mensen. Een groep enthousiaste vrijwilligers van ‘Samen Doen’ werkt hier samen met een agrariër aan de ontwikkeling en het beheer van dit prachtige, duurzame en gewaardeerde landschap.

Tien jaar geleden bood het Lierdal, overgangsgebied van stuwwal naar Maasvalei, geen fraai gezicht. Het landschap was ‘verrommeld’ en prikkeldraad belemmerde de toegankelijkheid. Tom van Weert (76) inwoner van Malden liep al langer met het idee rond iets te doen aan dit verwaarloosde gebied naast zijn woonwijk. Tom: “Ik ergerde me aan mensen die anderen vertelden wat daaraan moest gebeuren. ‘We gaan er gewoon zélf aan beginnen’, dacht ik. Al snel had ik een groepje medestanders gevonden.” Samen Doen werd opgericht, het landschapsbeheer dichter naar de burgers halen, dat was hun idee. Onder het motto: ‘Samen Doen maakt mooi en groen’, gingen ze in gesprek met grondeigenaar, de gemeente Heumen. “We boften met de wethouder van de gemeente waarmee we destijds te maken hadden, de gemeente steunde ons.” Waar mensen in het begin nog enigszins sceptisch waren, zagen ze met het aan de slag gaan van de groep vrijwilligers dat er werk verzet werd. Hun inzet had succes en het was mooi wat ze bedachten en uitvoerden. De vierkoppige stuurgroep van Samen Doen stuurt een mail naar de vrijwilligers als er een klus geklaard moet worden. Verplichtingen zijn er niet, wie zin heeft en kan, komt helpen. “Meestal werken we met een groep van vijftien mensen aan een klus op zaterdagen, vooral in maart en november. Het is leuk, de sfeer is goed en er wordt dan hard gewerkt. Onze interesse is hobbymatig, maar we hebben ook soms hulp van deskundigen die ons adviseren.” Naast de fysieke werkzaamheden steekt de kerngroep heel wat uren in het maken van projectplannen die aangeleverd moeten worden aan de gemeente. De gemeente Heumen steunt dit project financieel, daarnaast zijn er eenmalig projectsubsidies die door derden verleend worden. “Voor het onderhouden van de heggen hebben we bijvoorbeeld gereedschap nodig. En er zijn diverse bomen geplant, die overigens door de droge zomers een groeiachterstand hebben, ondanks dat we ze wekelijks water geven.”

Gezonde manier van veehouderij dichtbij de woonwijk

Tien jaar na de eerste acties van burgerinitiatief Samen Doen is er al veel werk verzet in het Lierdal. Een boomgaard, struinpaden en een Kabouterpad waar vooral in coronatijd veel gebruik van is gemaakt, zijn aangelegd. Prikkeldraad is verwijderd, daarvoor zijn heggen in de plaats gekomen. De heggen, die volgens oude traditie ambachtelijk worden gevlochten, bieden nestel- en schuilplekken voor vogels en insecten. Er komt een kruidenrijk grasland waar, met uitzondering van de wintermaanden, een kudde van vijf à tien koeien op graast. Deze koeien zijn van Stan Bruijsten (29), een boer die sinds vijf jaar actief is in het Lierdal. Boer Stan combineert de kleinschaligheid van het houden van zijn Blonde d’ Aquitaine koeien, een Frans vleesras, met een natuurlijke manier van werken. De liefde voor de dieren staat hierbij centraal. Een visie die nauw aansluit bij die van Samen Doen. Stan: “Mijn koeien eten van het land, ze kunnen goed overweg met natuurgras, krachtvoer komt er niet aan te pas. De weides worden natuurlijk bemest want koeienmest verbetert de kwaliteit van de grond. Er komen geen gewasbestrijdingsmiddelen aan te pas bij het bestrijden van het onkruid in de weides, wat ten goede komt aan het grondwater. Vrijwilligers van Samen Doen helpen bijvoorbeeld mee het Jacobskruiskruid te verwijderen, dat is giftig voor de koeien wanneer het in het hooi terecht komt. Mijn koeien leven in kuddes samen met hun kalveren en de stier. Zoveel mogelijk verblijven ze buiten in de omgeving van Heumen. Dat de koeien geen brokken krijgen maar met gras gevoederd zijn, is niet alleen lekker voor de koeien, maar je proeft het ook terug in het vlees. Ik vind het belangrijk mensen bewust te maken waar hun voedsel vandaan komt.” Tom: “De koeien van Stan zijn echt een aanwinst voor het Lierdal. Dit is een gezonde manier van veehouderij dicht tegen de woonwijk aan. Met onze samenwerking versterken we elkaar. De kruidenrijke weides dragen bij aan verhoging van de biodiversiteit. Er ontstaat een veel dikker wortelpakket dat steeds meer vocht vasthoudt. Daar komt nog bij dat dit alles een positieve invloed heeft op de CO2-uitstoot. Als je boft, zie je een kalfje bij moeder lopen.” Naast de koeien zul je soms ook paarden zien in het Lierdal. Deze zijn van Stichting CAP, Centra voor Aangepast Paardrijden, een zorgmanege die ernaar streeft iets toe te voegen aan de ontwikkeling van de mensen die bij hen rijden en werken. Tom: “Zij organiseren rijweekenden en gebruiken het aangrenzende Heumensoord om paard te rijden met kinderen met een beperking. Ook paarden van rijvereniging VCM staan geregeld in de weides van het Lierdal.”

Waardering voor het werk
Voor hun werk werden de vrijwilligers van Samen Doen in 2018 beloond met De Gouden Mispel. Een waarderingsprijs die toegekend is door Vereniging Nederlands Cultuurlandschap voor het herstel van het Nederlands Cultuurlandschap. Tom: “Daar waren we natuurlijk heel blij mee; het wordt gewaardeerd wat we doen. Mensen zien dat het landschap opgeknapt is, dat het er mooi uitziet. Het draagt bij aan het welbevinden van de inwoners van Malden. Daarnaast heeft het een sociaal aspect, de vrijwilligers zijn blij dat ze wat kunnen doen voor hun wijk en ze zijn onder de mensen. Ondanks het harde werken geeft het ontspanning en energie. En we hebben nog genoeg ideeën voor de toekomst, zo zijn we aan het experimenteren met Bokashi, het fermenteren van natuurmaaisel als voeding voor de bodem.” Stan: “Samen zorgen we voor een mooi en gezond landschap. Het Lierdal is altijd toegankelijk voor iedereen. We gaan op een goede manier om met het landschap en er is een goede samenwerking tussen boer en burgers. In de buurt van mensen boeren kán.”

www.boerstan.nl  

Naar het overzicht

© 2024  |  RvB Media - Topic Magazines  |  Privacyverklaring