We hoeven niet allemaal in de stroom mee

‘Jack of all trades, master of none, manusje van alles’ John Akkermans woont samen met zijn vriendin Colet Jacobs op een prachtige locatie in het kerkdorp Haps. Een plek waar alles nét even anders werkt en levensgeluk boven geld staat.

Leemkunstenaar, al heeft hij zichzelf nooit zo beschouwd, want op de basisschool kon hij nog geen asbak kleien. John Akkermans (57) was nog geen veertig jaar toen hij in 2002 besloot te stoppen met werken: “Ik heb gewerkt als autotechnisch ingenieur met een functie in de logistiek en door de lange dagen weinig geleefd. Ineens had ik daar genoeg van.” In die tijd was John getrouwd met Diny, zij overleed helaas veel te jong in 2016. Het echtpaar had een droom: grotendeels zelfvoorzienend zijn. Deze droom leeft John vandaag de dag nog steeds, nu met vriendin Colet Jacobs (58).

“Wanneer je uit het bedrijfsleven en deels uit de maatschappij stapt, ga je anders over dingen nadenken”, stelt John, “uiteraard verandert je inkomen, en dat maakt dat je probeert dingen zo simpel en zuiver mogelijk te maken. Wij kiezen vrijwillig voor een leven onder de armoedegrens in ruil voor een vrij bestaan. We leven van een klein budget en hebben weinig nodig, maar je eigen tijd kunnen indelen kost bijna niets en is tegelijkertijd onbetaalbaar. Je moet wél anders durven denken en doen.” Het moment van stoppen met werken was voor John daarmee de start van een ongecompliceerd kluizenaarsleven gericht op zelfvoorziening. 

Zelfvoorziening; wat betekent dit nou eigenlijk? John en Colet leggen het uit. “We hebben hier de goede dingen van vroeger behouden. Ons eten komt uit eigen moestuin. We wecken voedsel zodat we het hele jaar vooruit kunnen. Onze kippen zorgen voor verse eieren en diverse fruitbomen in de tuin bieden vers fruit, waar we ook fruitsappen van maken. Bier en port brouwen we zelf. Dit alles kost wel een behoorlijk deel van onze dagbesteding.”

Slechts één keer per zes weken stapt John op zijn bijzondere zelfgebouwde fiets, om in de supermarkt boodschappen te doen. “Ik heb een oude mountainbike omgebouwd tot vrachtfiets. Vier zwaar beladen kratten kan ik hierop kwijt. In de supermarkt kopen we producten die we niet zelf kunnen verbouwen of produceren zoals boter, bakolie, koffie en een heerlijk stuk chocolade.”

Hun huis aan de Lokkant wordt verwarmd op hout, dat zij stoken in een zelfgebouwde leemkachel. Zelfs het fornuis brandt op hout. Naast een gewone netaansluiting heeft John ook een eigen kleine stroomcentrale. John: “Tja, ik ben en blijf een techneut die houdt van technologie, maar tegelijkertijd besef ik de kwetsbaarheid ervan.”

Een leven gericht op zelfvoorziening maakte hem ook op een andere manier creatief. In 2010 werkte John mee aan de bouw van het Strohotel in Haps, waar hij in aanraking kwam met leem, een mengsel van klei en scherp zand. “Je houdt ervan, of je vindt het vies. Ik ben ervan gaan houden. Thuis ben ik ook met leem gaan werken. Het eerste project was het maken van een bankje. Ik dacht: ‘dit organisch creëren is toch wel erg leuk’, en kreeg de smaak te pakken. Iets waar ik echt van stond te kijken, want het paste eigenlijk niet bij mij als nuchtere, technisch opgeleide boerenzoon.”

Het plotselinge overlijden van zijn vrouw en maatje Diny bracht volledige verslagenheid en intens verdriet met zich mee. “Omdat er door het verlies niets uit mijn vingers kwam, ben ik gaan schrijven en beeldhouwen. Het voelde helend.” Vriendin Colet, zelf kunstenares -zij maakte al sieraden van papier en tegenwoordig ook papieren lampen- herkent het: “Verdriet maakt mooie kunst, je lost je gekweldheid in creatieve vorm op, je geeft expressie aan iets verdrietigs. Wanneer je aan zelfexpressie toekomt, maakt dat je compleet.”

Na een lemen kop volgde een torso en tegenwoordig maakt John de meest prachtige kunstwerken, vooral geïnspireerd door het menselijk lichaam. Een cursus heeft John nooit gevolgd, hij is autodidact. Een kast vol boeken verraadt echter dat hij door lezen wijzer wordt en zijn technische achtergrond helpt hem. “De basis van een beeld is een gelaste stalen constructie, waarna ik de leem als een veredelde stukadoor in laagjes aan breng. Het grote voordeel van leem is dat het niet gebakken hoeft te worden. Wanneer een werk af is, impregneer ik het met lijnolie dat alles extra verbindt. Waar ik de inspiratie vandaan haal? Dit wisselt. Soms is het doelgericht, maar het leukste is om ergens aan te beginnen zonder te weten waar het eindigt. Het klinkt misschien zweverig, maar soms raak ik in een soort trance tijdens het werk, dan vergeet ik alles om me heen. Dat zijn de magische momenten, waarin alles samenkomt.”

Dit jaar maakte John drie enorme beelden. Twee ervan staan in zijn tuin, aan de straatzijde. “Mensen vinden het leuk dat je buiten staat, je bent zichtbaar en aanspreekbaar. Fietsers stoppen en vragen naar wat je doet, het is een levendig proces. Ik vind het leuk als iemand iets van me koopt, het is fijn als je een ander blij kunt maken. Je geeft iets van jezelf en dat verbindt.”

Sowieso is er veel te zien op het erf bij John en Colet. “Onze manier van leven is voor velen interessant. We vinden het leuk om onze filosofie uit te leggen, maar vooral om mensen ook zelf aan het denken te zetten. De rode draad in ons leven is de zelfvoorziening, de kunst loopt in een lijntje erlangs. Je moet het zien als de luxe, het toefje slagroom. Waar dit allemaal toe zal leiden? Geen idee, we zien het wel. We zijn inmiddels een kleine woongroep gestart, zodat we het nodige werk en de opbrengsten van de zelfvoorziening kunnen delen. Waarschijnlijk breiden we de groep verder uit. We zijn gesteld op onze vrijheid, die we dankzij deze manier van leven hebben, ook al heb je taken. Vrijheid is nu eenmaal het grootste goed. Voed jezelf met gezonde dingen, letterlijk en figuurlijk, dus ook met gezonde denkbeelden. We hoeven niet allemaal in de stroom mee.”

Meer over zijn kunstenaarschap is te vinden op zijn website: https://leemkunst.woodgas.nl/ en over Colet op: http://www.papierverschijnselen.nl/